Niet alleen onze eigen inheemse rivierkreeft heeft sterk te lijden onder de invasie van zijn Amerikaanse achterneven. Tijdens een veldbezoek in de Krimpenerwaard op vrijdag 21 juni kwam een bonte reeks met slachtoffers van de invasieve uitheemse rivierkreeft aan bod. Bedreigde vogelsoorten, zeldzame libellen, boeren en zelfs muskusrattenbestrijders: allemaal hebben ze direct of indirect last van deze exoot.
De zwarte stern broedt graag op drijvende waterplanten, liefst krabbenscheer of bijvoorbeeld gele plomp. Maar op plekken waar de Amerikaanse rivierkreeft die planten massaal heeft weggeknipt voelt de stern zich niet meer veilig. Zelfs speciale broedvlotjes helpen de stern niet als ze in open water komen te liggen.
De groene glazenmaker is ook afhankelijk van de krabbenscheerplant. De eitjes en larven van deze libelle overwinteren in dichte krabbenscheervegetaties. Maar de rivierkreeft is dit leefgebied in rap tempo aan het vernietigen. En is de kwetsbare libelle eenmaal verdwenen, dan is het maar de vraag of en wanneer hij ooit weer terugkomt.
En de invasieve kreeften bedreigen niet alleen de biodiversiteit: met hun meterslange holen veranderen ze oevers en slootkanten in een soort gatenkaas. Veehouders maken melding van koeien die bij het drinken uit de sloot zó diep wegzakken dat ze niet meer op eigen kracht weg kunnen komen. En waar rundvee wegzakt geldt dat uiteraard ook voor landbouwmachines. Boeren raken zo meters van hun grond kwijt.
Een beroepsgroep die ook last ondervindt van de kreefteninvasie is die van het muskusrattenbeheer. Kreeften kruipen ook in muskusrattengangen en bemoeilijken zo de rattenvangst. Muskusrattenvangers mogen geen rivierkreeften vangen en zijn verplicht om, hoe frustrerend ook, onbedoeld gevangen kreeften weer vrij te laten. Er is slechts een handjevol geregistreerde beroepsvissers die wel rivierkreeften willen en mogen vangen.
Initiatiefnemer van het veldbezoek was het Hoogheemraadschap van Schieland en de Krimpenerwaard. Om de urgentie van de kreeftenproblematiek aanschouwelijk (en zelfs tastbaar) te maken hadden zij samen met een aantal partners in het deelstroomgebied Rijn-West onder meer vertegenwoordigers van de ministeries van Infrastructuur en Waterstaat en van Landbouw, Natuur en Visserij uitgenodigd om op locatie te komen kijken. Naast onderzoekers en andere experts deelden ook veehouders, rivierkreeftvissers en een muskusrattenbeheerder hun kennis en ervaringen.
Als het aan de waterschappen ligt wordt er namelijk liever vandaag dan morgen grootschalige actie ondernomen om de schade en de overlast die de invasieve rivierkreeften veroorzaken in te perken. De invasieve exoot belemmert onder meer het behalen van de doelen van de Kaderrichtlijn Water (KRW). Een aangekondigde aanpassing van de regelgeving die waterschappen meer mogelijkheden moet geven om rivierkreeften te bestrijden treedt waarschijnlijk pas op zijn vroegst in de tweede helft van 2025 in werking. Waterbeheerders kunnen en willen daar niet op wachten, maar hebben medewerking van het ministerie van LNV nodig om een versnelde gebiedsgerichte aanpak te realiseren.
Programma beheersingsaanpak uitheemse rivierkreeften
Het wegvangen van rivierkreeften is één van de speerpunten van het programma beheersingsaanpak uitheemse rivierkreeften. Binnen dit programma werkt de VBNE samen met overheden en andere belangenorganisaties om tot een (kosten)effectieve beheersingsaanpak te komen. Andere hoofdlijnen van dit programma zijn de preventie van introductie in nieuwe gebieden, gezamenlijke kennisvergaring en – essentieel – het vergroten van de systeemweerbaarheid.
