Het werken volgens een gedragscode voorkomt dat voor elke beheermaatregel een vergunning moet worden aangevraagd. We hebben daarom ingezet op uitvoerbare gedragscodes die soorten én habitats beschermen. De nieuwe gedragscodes zijn op een aantal punten minder praktisch dan de vorige versie, als gevolg van strengere eisen van RVO. We zijn blij dat we na intensief overleg met RVO en LVVN op een aantal belangrijke punten tot een werkbare oplossing konden komen. Tot en met 17 november kan er gereageerd worden op de inhoud van de gedragscodes Bosbeheer en Natuurbeheer. Dit is een belangrijke stap in de omzetting van de huidige gedragscodes naar een aangewezen gedragscode onder de Omgevingswet per 1 januari 2025. De definitieve versie van de gedragscodes zal gepubliceerd worden na de periode van consultatie.
Vorige week heeft het ministerie van LVVN diverse adviesnotities voor gedragscodes soortenbescherming en houtopstanden gepubliceerd voor internetconsultatie. Het gaat om de gedragscodes die omgezet worden van de Wet natuurbescherming naar de Omgevingswet. Ook de Gedragscode Soortenbescherming Bosbeheer en het nieuwe voorstel voor de Gedragscode Soortenbescherming Natuurbeheer vallen hieronder. Hieraan is afgelopen jaren hard gewerkt door de twee VBNE-werkgroepen.
Beide gedragscodes bevatten maatregelen die voldoen aan het reikwijdtedocument waaraan RVO gedragscodes toetst. Het reikwijdtedocument is bedoeld om soorten te beschermen, maar kent helaas beperkingen die in onze ogen voor bos- en natuurbeheer niet allemaal passend en nodig zijn. Daarom zijn er in intensief overleg met RVO en LVVN, op basis van overleg met experts van de soortenorganisaties, maatregelen geformuleerd die het beheer binnen de kaders zo praktisch uitvoerbaar mogelijk houden.
Gedragscode Soortenbescherming Natuurbeheer
De nu ter consultatie voorliggende Gedragscode Soortenbescherming Natuurbeheer (GSN) bevat tien maatregelen voor natuurbeheer. Deze zijn gericht op soortbescherming door het in stand houden van de habitat. De maatregelen zoals nu in de gedragscode geformuleerd, is het maximaal haalbare compromis tussen praktisch uitvoerbaar en passend binnen de RVO-kaders.
Ten opzichte van de vorige gedragscode ontbreekt de mogelijkheid om branden in te zetten als maatregel bij heidebeheer. Ondanks aanvullende onderbouwing is deze beheermaatregel op eis van RVO helaas niet meegenomen in de gedragscode soortenbescherming natuurbeheer. Hiervoor zal voortaan een vergunning aangevraagd moeten worden.
Kleinschalig plaggen is gelukkig wel behouden en in tegenstelling tot wat is vermeld in de adviesnota GSN en in de voorgenomen wijziging OR van RVO, is dit een maatregel die wordt beschouwd als ‘bestendig beheer en onderhoud’. De vier maatregelen die in mei 2024 zijn opgenomen in de tijdelijke gedragscode zijn zonder wijziging overgenomen.
Gedragscode Soortenbescherming Bosbeheer
De Gedragscode Soortenbescherming Bosbeheer (GSB) is in 2022 goedgekeurd voor een periode van vijf jaar. Deze gedragscode is daarmee nog geldig, maar moest nog wel worden omgezet naar de nieuwe omgevingswet. In aanloop naar de definitieve tekst bleek dat de ‘beleid neutrale omzetting’ vanuit RVO wel enkele administratieve en praktische verzwaringen opleverde. Denk hierbij aan de toekomstige informatieplicht bij beheerwerkzaamheden die vallen onder de gedragscode, maar door RVO worden beschouwd als ‘ruimtelijke inrichting of ontwikkeling’. Voor de Gedragscode Soortenbescherming Bosbeheer zijn dat de werkzaamheden groepenkap, schermkap en bodembewerking.
De informatieplicht is nog onderwerp van gesprek met IPO en LVVN, met name welke informatie op welk detailniveau aangeleverd moet worden bij de provincies vier weken voor de start van de uitvoering.
Na een eerste evaluatie onder gebruikers van de GSB zijn er twee knelpunten naar voren gekomen:
- foutief opgenomen jaarrond bescherming van eekhoornnesten en
- het verplichte gebruik van tracks in herpetofaunazones.
Ondanks de praktische knelpunten die dit oplevert in het dagelijkse beheer, is ervoor gekozen deze knelpunten niet aan te passen in deze omzetting maar mee te nemen bij de eerstvolgende evaluatie. Reden hiervoor is dat een aanpassing onderbouwd dient te worden, wat de tijdige afronding van de omzetting in de weg kon staan. De ‘beleid neutrale omzetting’ is in zoverre geslaagd dat er geen extra verzwarende eisen zijn toegevoegd aan andere werkzaamheden en maatregelen in de GSB.
Ecologisch deskundige en geldigheid gegevens
Voor beide gedragscodes is de definitie van ecologisch deskundige verder verzwaard. Zo is aantoonbare kennis nodig en jarenlange ervaring om te voldoen aan de eis van ecologisch deskundige. Onze bezwaren hiertegen, ook vanuit het oogpunt van schaarste, zijn niet overgenomen.
Bij het vooronderzoek/bureauonderzoek dat onderdeel uitmaakt van de werkstappen in het ecologisch werkprotocol, mogen alleen actuele gegevens gebruikt worden. In de onder de omgevingswet vallende regelingen en besluiten is opgenomen dat actueel ‘niet ouder dan drie jaar’ is. Voor zeldzamere soorten, die niet altijd geconstateerd worden, adviseren we om wel verder terug te kijken.
Reageren op de gedragscodes
De internetconsultaties zijn door de overheid ingesteld om mensen, bedrijven en instellingen de gelegenheid te bieden suggesties te doen om de kwaliteit en uitvoerbaarheid van voorstelen voor wetgeving te verbeteren. Het staat iedere burger en belanghebbende dan ook vrij om input te geven tijdens de consultatie. Voor de gedragscodes kan dat tot uiterlijk 17 november op internetconsultatie.nl. Ook de VBNE en haar zes leden zijn in overleg over een gezamenlijke reactie op een aantal knelpunten.
Naar aanleiding van deze consultatie kunnen de teksten van de voorstellen nog aangepast worden, voordat ze definitief vastgesteld worden. Uitgangspunt is om op 1 januari 2025 voor vijf jaar weer twee geldige gedragscodes te hebben.
