Invasieve rivierkreeft
Een invasieve exoot die de laatste jaren bezig is met een stevige opmars is de uitheemse rivierkreeft. Eigenlijk betreft het hier niet één soort, maar meerdere rivierkreeftensoorten, zoals de rode, de geknobbelde en de gevlekte Amerikaanse rivierkreeft. Deze invasieve kreeften zijn inmiddels wijdverspreid en hebben een sterke negatieve impact op de ecosystemen waarin ze leven. Dit belemmert onder meer het behalen doelstellingen van de Kaderrichtlijn Water (KRW) en Natura 2000. In grote delen van Nederland vormen de uitheemse rivierkreeften inmiddels een ware plaag. De bestrijding van deze exoot kost veel inspanning en verloopt vooralsnog moeizaam.
Ecologische en economische schade
Niet alleen de inheemse Europese rivierkreeft heeft sterk te lijden onder de invasie van zijn exotische familieleden. Op het menu van de uitheemse rivierkreeft staan onder meer allerlei aquatische ongewervelden en de eitjes en jongen van vissen en amfibieën. Daarnaast tast de kreeft vegetatie in watergangen aan door deze op te eten en met zijn scharen weg te knippen. Dit gedrag zet een reeks ecologische processen in gang: sediment wordt omgewoeld, (blauw)algen komen tot bloei, het water vertroebelt. Hierdoor kunnen er gaandeweg steeds minder waterplanten overleven. En met de planten verdwijnen ook veel diersoorten, waaronder kwetsbare soorten zoals de zwarte stern en de groene glazenzetter.
Naast schade aan biodiversiteit en waterkwaliteit veroorzaakt de invasieve rivierkreeft ook aanzienlijke economische schade. Met zijn graafgedrag zorgt hij voor instabiele oevers, slootkanten en boezemkades. Dit heeft vooral nadelige gevolgen voor de landbouw en infrastructuur.
Bestrijding
Sinds 2016 staat de Amerikaanse rivierkreeft op de Europese Unielijst van invasieve exoten. Dat betekent dat EU-lidstaten verplicht zijn om in de natuur aanwezige populaties op te sporen, te verwijderen, of als dat niet lukt, zodanig te beheersen dat verspreiding en schade zoveel mogelijk wordt voorkomen. In de praktijk is uitroeiing van de uitheemse rivierkreeft niet meer realistisch en moeten er voor een effectieve bestrijding en beheersing ook nog veel hindernissen worden overwonnen. Zo is het op dit moment bijvoorbeeld alleen voor een handjevol geregistreerde beroepsvissers toegestaan en lonend om met vangtuigen zoals fuiken en korven op rivierkreeften te vissen. Een aangekondigde aanpassing van de regelgeving die waterschappen meer mogelijkheden moet geven om rivierkreeften te bestrijden treedt waarschijnlijk pas op zijn vroegst in de tweede helft van 2025 in werking.
Naast duurzaam wegvangen is een robuust en evenwichtig ecosysteem uiteindelijk de beste manier om problemen met invasieve exoten zoals rivierkreeften tegen te gaan.
Onderzoek
Naast een grootschalige georganiseerde aanpak is er ook een sterke behoefte aan meer kennis van de rivierkreeft en van bestrijdings- en beheersmaatregelen. Binnen het programma beheersingsaanpak uitheemse rivierkreeften werkt de VBNE samen met overheden en andere belangenorganisaties om tot een (kosten)effectieve beheersingsaanpak te komen. In het kader van dit programma wordt op dit moment onder meer een UPN-onderzoek uitgevoerd met als onderwerp robuuste en weerbare laagveensystemen tegen uitheemse rivierkreeft.
Meer informatie over invasieve Amerikaanse rivierkreeften in Nederland is onder meer te vinden op Platform Rivierkreeft.
Werkgroep invasieve exoten
– Joni Hut (VBNE)
– Liesbeth Kap (LNV)
– Berry Lucas (LandschappenNL)
– Joyce Penninkhof (Probos)
– Bart Nyssen (Bosgroepen)
– Meta Rijks (Staatsbosbeheer)
– Henk Siebel (Natuurmonumenten)
– Johan van Valkenburg (NVWA)
– Marcelle Verhoeven (Stadswerk)
E-learning
Leer je groen is het e-learningplatform voor iedereen die als beroepskracht of vrijwilliger actief is bij een natuurorganisatie. In korte modules krijg je basisinformatie over je werkzaamheden in de natuur.
Meer onderzoek naar natuur
Natuurkennis.nl is de
meest complete kennisbank
met onderzoek en
praktisch advies over
bos- en natuurbeheer.
Vraag over dit onderwerp?
