Veilig vrijwilligerswerk bij een natuurorganisaties
Bij bos- en natuurorganisaties zijn naast betaalde werknemers ook vaak vrijwilligers actief. Net als betaalde werknemers hebben vrijwilligers recht op een veilige werkplek. Dit staat opgenomen in de Arbowet. Het is belangrijk om het Arbobeleid hierop af te stemmen.
Veiligheid volgens de wet
In de wet staan vooral verplichtingen voor de werkgever. Bij vrijwilligers die voor een organisatie werken, is die organisatie de ‘werkgever’. De vrijwilliger heeft in de meeste gevallen de status van ‘werknemer’. Op veilig werken zijn zowel de Arbeidsomstandighedenwet (Arbowet) als de zorgplicht uit het Burgerlijk Wetboek van toepassing. De Nederlandse Arbeidsinspectie (NLA) ziet toe op veilig werken, ook voor en door vrijwilligers.
Verplichtingen voor werkgever en vrijwilliger
Veiligheid en gezondheid in de werksituatie is een gezamenlijke verantwoordelijkheid van de natuurorganisatie of terreineigenaar en van de vrijwilligers. Vanuit de wet heeft de organisatie de meeste plichten, maar ook van de vrijwilliger wordt een aantal zaken verwacht, zoals het opvolgen van instructies en het letten op mogelijke risico’s. De Arbowet noemt de verplichtingen waaraan werkgevers moeten voldoen om te zorgen voor een veilige en gezonde werksituatie. Mocht er toch een ongeluk hebben plaatsgevonden, dan zal de Nederlandse Arbeidsinspectie toetsen of de volgende vier verplichtingen zijn ingevuld:
- Risico’s in beeld hebben en beschrijven (op basis van de Arbocatalogus)
- Maatregelen nemen om de risico’s te beheersen
- Instructie geven aan werknemers/vrijwilligers
- Toezicht houden
Als er toch iets misgaat
Door de juiste maatregelen te nemen, maak je het risico op incidenten zo klein mogelijk. Gaat er toch iets mis? Dan zijn de volgende zaken van belang:
Eerste hulp
Uiteraard heeft eerste hulp bij een incident de hoogste prioriteit. Om de hulpverlening goed te laten verlopen, moet er voor elke werksituatie een noodkaart opgesteld worden. Daarin staat hoe je moet handelen in het geval van een calamiteit. De Checklist Veldhulpverlening kan je hierbij helpen.
Calamiteitenplan
Elke organisatie moet een calamiteitenplan hebben. Dat is een draaiboek waarin staat welke calamiteiten kunnen voorkomen en welke hulpverleners bij welke werkzaamheden aanwezig moeten zijn. Meer informatie vind je in de Checklist Veldhulpverlening.
Melding doen
Meld ongevallen en incidenten altijd direct bij degene die toezicht houdt of bij de organisatie waarvoor je werkt. Incidenten die leiden tot ziekenhuisopname, blijvend letsel of overlijden, moeten worden gemeld bij de Nederlandse Arbeidsinspectie (NLA). Hoe je dat doet, lees je in de Checklist ongevallen. Ook moet de ongevallenverzekeraar worden ingelicht.
Leren van incidenten
Gelukkig zijn incidenten zeldzaam. Als er toch iets misgaat, is het belangrijk dat je samen leert van een incident, klein of groot. Wat ging er (bijna) mis? En hoe kun je dat in de toekomst voorkomen?
Werkgroep Arbo & veiligheid
– Liesbeth de Kort (VBNE)
– Petra Borsch (Landschapsbeheer Flevoland)
– Ingrid Brouwer (Staatsbosbeheer)
– Sylvia Bruning (FPG)
– Frans Cairo (Natuurmonumenten)
– Tetje Falentijn (LandschappenNL)
– Mirjam de Groot (Stigas, adviseur)
– Menno Niesing (Staatsbosbeheer)
E-learning
Volg de modules Vrijwilligers begeleiden en Vrijwilligers en de arbowet in Leer je Groen.
Leer je groen is het e-learningplatform voor iedereen die als medewerker of vrijwilliger actief is bij een natuurorganisatie.
Meer onderzoek naar natuur
Natuurkennis.nl is de
meest complete kennisbank
met onderzoek en
praktisch advies over
bos- en natuurbeheer.
Vraag over dit onderwerp?
