Vrijwilligers
In de sector Bos en Natuur zijn veel vrijwilligers actief. Alle vrijwilligers hebben recht op een veilige werkplek. Dit is opgenomen in de Arbowet. Het is belangrijk om het Arbobeleid hierop af te stemmen.
Wie heeft welke verantwoordelijkheid voor veilig vrijwilligerswerk, en welke acties moeten worden ondernomen om aan die verantwoordelijkheid te voldoen?
Vrijwilligers zijn onmisbaar voor natuur en landschap van Nederland. Ze knotten wilgen, maken poelen schoon en hangen steenuilenkasten op. Ook geven vrijwilligers excursies en tellen dieren en planten voor monitoring en onderzoek. Vrijwilligers werken onder regie van een vrijwilligerscoördinator van een natuurorganisatie, of zelfstandig, zonder aansturing van een (betaalde) coördinator.
Vrijwilligers hebben bij hun werk in bos en natuur te maken met risico’s voor hun veiligheid en gezondheid. Ze werken met gereedschappen, en soms ook met machines, waarbij iets mis kan gaan. Meestal zijn ze qua kleding en schoeisel minder goed voorbereid dan professionele beheerders, waardoor ze makkelijker in aanraking kunnen komen met dieren die ziektes kunnen overbrengen op mensen, zoals vossen, vleermuizen en vogels.
Rechten en plichten volgens de wet
Alle vrijwilligers hebben recht op een veilige werkplek, ongeacht of ze voor een organisatie werken, of zelfsturend zijn. In de wet staan vooral verplichtingen voor de werkgever. Bij vrijwilligers die voor een organisatie werken, is die organisatie de ‘werkgever’ en de vrijwilliger heeft in de meeste gevallen de status van ‘werknemer’. Bij zelfstandig werkende groepen is niet altijd duidelijk wie de ‘werkgever’ is. Daarom maken we onderscheid in 2 soorten vrijwilligers:
- vrijwilligers die voor een natuurorganisatie werken
lees meer - zelfstandig werkende vrijwilligersgroepen
lees meer
Veilig werken
Het is van belang dat wie in de natuur werkt, zich bewust is van de mogelijke risico’s en hoe je je daartegen kunt wapenen. Gebruik je gereedschap goed en verantwoord, en draag de juiste kleding. Daarmee voorkom je ongelukken en bescherm je jezelf tegen ziektes die door dieren kunnen worden overgedragen.
Ziek door dieren
Bij werkzaamheden in bos en natuur kun je in aanraking komen met teken, eikenprocessierupsen en andere plaagdieren die ziektes kunnen overbrengen op de mens, zoals vossen, vleermuizen en vogels. Weet welke maatregelen je kunt nemen ter preventie en hoe je moet handelen als je als aanraking of een beet heeft plaatsgevonden. Lees meer
Gereedschap en machines
Ongevallen in bos en natuur gebeuren vaak met ladders, gereedschap of machines. Voor diverse gereedschappen en materialen hebben we een veiligheidsblad dat uitlegt hoe je veilig met deze materialen werkt:
Werken op hoogte
Het werken op een ladder en klimmen in een boom brengt altijd extra gevaren met zich mee. Voor vrijwilligers(groepen) hebben we veiligheidsinstructies opgesteld voor de volgende onderwerpen:
Trainingen voor vrijwilligerscoördinatoren
Het werken met vrijwilligers, de afstemming, coördinatie en organisatie van het werk brengt uitdagingen met zich mee die anders zijn dan wanneer leiding wordt gegeven aan medewerkers/professionals. Voor vrijwilligerscoördinatoren zijn trainingen ontwikkeld die houvast geven om met die uitdagingen om te gaan. De trainingen staan open voor vrijwilligerscoördinatoren (ook niet-VBNE-leden).
We bieden de volgende trainingen aan:
- Basistraining
Met de basistraining Werken met vrijwilligers leer je over motivatie en betrokkenheid van vrijwilligers, en hoe je daar als mentor, begeleider of coördinator (nog) beter op in kunt spelen. Welke typen vrijwilligers kun je tegenkomen en hoe kun je hun wensen en behoeften laten aansluiten bij je eigen doelstellingen? - Begeleiden van groepen
Ontdek hoe je de dynamiek in vrijwilligersgroepen effectief kunt sturen en transformeer gedoe in samenwerking met de verdiepingstraining Begeleiden van Groepen Vrijwilligers. Versterk je vaardigheden en leer praktische hulpmiddelen kennen om je vrijwilligers beter te begrijpen en te begeleiden voor een optimaal resultaat. - Persoonlijk leiderschap
Versterk je positie en je persoonlijke leiderschap in de complexe dynamiek tussen vrijwilligers en je collega’s met de verdiepingstraining Positionering en Persoonlijk Leiderschap. Krijg praktische tools en verwerf inzichten om je rol effectiever in te vullen en de waarde van vrijwilligerswerk binnen jouw organisatie te vergroten.
Aansluitend bij behoeften uit de praktijk verbreden we het trainingsaanbod dit najaar met een pilot in de vorm van een workshop storytelling. Na deze pilot bepalen we op basis van ervaringen en of we deze workshop definitief zullen opnemen in het trainingsaanbod. - Storytelling
De workshop storytelling biedt verschillende handvatten voor het neerzetten van een krachtige boodschap en het vertellen van een goed verhaal. Hoe kun je storytelling inzetten binnen je dagelijks werk als vrijwilligerscoördinator? Werk aan je persoonlijk narratief, leer je eigen verhaal beter kennen en neem de regie.
Kijk in onze agenda voor de eerstvolgende training. We kondigen trainingen altijd aan in onze nieuwsbrief. abonneren op de nieuwsbrief
Werkgroep arbo & veiligheid
– Liesbeth de Kort (VBNE)
– Petra Borsch (Landschapsbeheer Flevoland)
– Ingrid Brouwer (Staatsbosbeheer)
– Sylvia Bruning (FPG)
– Frans Cairo (Natuurmonumenten)
– Tetje Falentijn (LandschappenNL)
– Mirjam de Groot (Stigas, adviseur)
– Menno Niesing (Staatsbosbeheer)
E-learning
Op e-learningplatform Leer je groen vind je meerdere modules voor zowel vrijwilligerscoördinatoren, als voor vrijwilligers zelf die werkzaam zijn bij natuurorganisaties. Zoals Vrijwilligers en de arbowet en Begeleiden van vrijwilligers
Meer onderzoek naar natuur
Natuurkennis.nl is de
meest complete kennisbank
met onderzoek en
praktisch advies over
bos- en natuurbeheer.
Vraag over dit onderwerp?
